Kwestie związane z odpowiedzialnością za szkody wyrządzone przez zwierzęta reguluje art. 431 Kodeksu cywilnego. Jak stanowi § 1 tego przepisu kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta domowe z art. 431 kc dotyczy tylko sytuacji gdy szkoda wynika z instynktownego zachowania zwierzęcia. Nie dotyczy natomiast sytuacji, gdy zwierze wykonuje polecenia człowieka i tego skutkiem jest szkoda – w takim wypadku podmiot ponosi odpowiedzialność na zasadach ogólnych (art. 415 kc).
Zwierzęta, za które odpowiadamy według kodeksu cywilnego
Mówiąc o zwierzętach chowanych, powinniśmy mieć na myśli nie tylko wszelkiego rodzaju zwierzęta domowe, gospodarskie itd. ale także i zwierzęta dzikie, które przebywają pod opieką ludzką tj. zwierzęta w cyrkach, ogrodach zoologicznych, schroniskach itd. Oznacza to, że zwierzęciem hodowlanym może być zarówno pies, kot jak i krokodyl czy wąż. Warunkiem do uznania zwierzę za zwierzę chowane jest jego pozostawanie pod opieką ludzką.
Czy tylko właściciel odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzęta?
Osobą, na której spoczywa odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzęta, nie jest wyłącznie właściciel zwierzęcia. Przez chowanie zwierzęcia należy rozumieć długotrwałe, stałe zajmowanie się zwierzęciem. O chowaniu zwierzęcia nie możemy mówić natomiast w przypadku gdy sprawowanie opieki nad zwierzęciem ma charakter przejściowy czy też grzecznościowy.
Osobą posługującą się zwierzęciem jest również osoba, która nie sprawuje nad nim długotrwałej opieki, ale przykładowo, wykorzystuje je sezonowo do jakiegoś celu.
Kolejną przesłanką odpowiedzialności za zwierzęta według kodeksu cywilnego, jest występowanie winy w nadzorze. Rozumie się przez to niedopilnowanie zwierzęcia. W przypadku art. 431 kc istnieje domniemanie takiej winy. Obalenie tego domniemania jest sposobem na uniknięcie odpowiedzialności. Można to zrobić przez wykazanie braku winy osoby chowającej zwierze lub posługującej się nim oraz osób, za które ponosi ona odpowiedzialność. Należy udowodnić, przykładowo, że zwierze zostało skradzione. Niewystarczające jest stwierdzenie, że zwierze uciekło.
Kancelaria Gałązka świadczy usługi prawne, takie jak adwokat prawo cywilne Lublin.
Lublin – Adwokat Marcin Gałązka
Stan prawny na dzień 16 września 2019 r.