Zgodnie z art. 4a ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983
r. o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabywca dowiedział się
o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie
terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o
którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy
lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później
niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich
nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia
wiadomości o ich nabyciu.
Jeżeli zainteresowany dowiedział
się o nabyciu spadku po [...] sześciomiesięcznym terminie, nadal
będzie mógł uniknąć podatku, pod warunkiem że zgłosi
odziedziczony przez siebie majątek w ciągu sześciu miesięcy od
dnia, w którym się o tym dowiedział. Powinien wtedy wyjaśnić
okoliczności, które były przyczyną opóźnienia (Rochowicz,
Paweł. Spadek dla najbliższej rodziny. Rzeczpospolita - Prawo co
dnia, 2012, nr 2. s. 11-12.).
W ten sam sposób wypowiada się
orzecznictwo: Podatnik, który dowie się o dodatkowej, wcześniej
nieujawnionej schedzie po małżonku, ma od nowa 6 miesięcy na
zgłoszenie jej fiskusowi. (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego
w Warszawie z dnia 19 października 2016 r. II FSK 2375/14).
Zwolnienie z art. 4a ust. 2 u.p.s.d. znajduje zastosowanie w
przypadku, gdy spadkobierca już po upływie terminu, w jakim należy
złożyć zgłoszenie SD-Z2, aby uzyskać prawo do zwolnienia
podatkowego określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy, dowiaduje
się, iż odziedziczył dany składnik majątkowy. (wyrok WSA w
Gliwicach z dnia 15 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Gl
687/14).
Wykładania literalna art. 4a ust. 2 u.p.s.d. daje
podstawy do stwierdzenia, że powołany przepis dotyczy nie tylko
sytuacji gdy spadkobierca nie wie, że przysługują mu prawa do
spadku, ponieważ nie brał udziału w postępowaniu spadkowym i nie
ma wiedzy o wydanym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia przez niego
spadku, ale również sytuacji, gdy spadkobierca brał udział w
postępowaniu spadkowym, jednak w terminie 6 miesięcy od dnia
uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku nie
uzyskał wiedzy dotyczącej określonego składnika majątkowego
wchodzącego w skład masy spadkowej, czyli dotyczy sytuacji, gdy już
po upływie terminu, w jakim należy złożyć zgłoszenie SD-Z2
posiadł wiedzę o danym składniku majątku. W takiej sytuacji
spadkodawca jest obowiązany do uprawdopodobnienia okoliczności
późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Powyższa
zasada nie ma jednak zastosowania do przypadku, w którym nabywca
własności rzeczy i praw majątkowych przez swe zaniedbania uchybił
terminowi 6 miesięcy liczonym od dnia uprawomocnienia się
postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (Wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 września 2016 r., II FSK
2141/14).
Dlatego też spadkobierca chcąc skorzystać ze
zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 4a ust. 2 u.p.s.d.
winien wykazać, że bez własnych zaniedbań lub zaniechań nie
wiedział o nabyciu przez niego spadku, a następnie zgłosił nabyty
spadek (rzeczy lub prawa majątkowe) naczelnikowi urzędu
skarbowego, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w
którym dowiedział się o ich nabyciu.