Rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci następuje w formie testamentu. Testament może zostać sporządzony przed notariuszem. Testament notarialny można podważyć, tak jak testament sporządzony w innych formach.
Testament notarialny
Testament notarialny jest to rozporządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci, które zostaje sporządzone przed notariuszem. Testament może być sporządzony również w innych przewidzianych prawem formach, jak np. w bardzo powszechnej formie testamentu własnoręcznego. Testament może być odwołany lub zmieniony. W testamencie można dokonać wydziedziczenia określonej osoby, jeżeli zaszły podstawy przewidziane w Kodeksie cywilnym.
Pamiętać należy, że sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że sporządzić testament mogą, co do zasady, wszystkie osoby fizyczne, które ukończyły 18 lat, na zasadzie wyjątku także kobiety, które zawarły związek małżeński przed osiągnięciem tego wieku, a po ukończeniu 16 lat. Zdolności testowania nie mają osoby małoletnie, osoby ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo. Nadto, testament może być sporządzony lub odwołany tylko przez daną osobę, a nie za pośrednictwem innej osoby, np. pełnomocnika.
Jak podważyć testament notarialny?
Testament notarialny może zostać podważony najczęściej w toku postępowania sądowego o stwierdzenie nabycia spadku (rzadziej w innego rodzaju postępowaniach związanych ze spadkiem, jak np. w sprawie o zachowek). Strona tego postępowania, która nie została uwzględniona w testamencie, może podejmować różne czynności procesowe oraz składać wnioski dowodowe, które będą mieć na celu podważanie tego testamentu, czyli stwierdzenie przez sąd, iż testament jest nieważny i wchodzi w grę dziedziczenie ustawowe.
Jakie są podstawy do podważenia testamentu?
Testament można podważyć (wskazywać na jego nieważność), jeżeli zaistnieje jedna z podstaw przewidzianych w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 945 wskazanej ustawy, Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
- pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
- pod wpływem groźby.
Nadto, testament zostanie uznany za nieważny, jeżeli został podrobiony lub przerobiony.
Pamiętać przy tym należy, że na nieważność testamentu z przyczyn wskazanych w Kodeksie cywilnym nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
Jakie czynności należy podjąć w sądzie w celu podważenia testamentu?
W pismach kierowanych do sądu należy w pierwszej kolejności opisać sądowi, co naszym zdaniem powoduje, że testament jest nieważny, tj. jakie fakty stanowią podstawę do stwierdzenia, iż zaszła jedna ze wskazanych wyżej podstaw do stwierdzenia takiej nieważności. Następnie, trzeba zgłosić sądowi wnioski dowodowe, które naszym zdaniem wykażą przed sądem istnienie podstaw do stwierdzenia nieważności. Mogą to być:
- przesłuchanie stron,
- zeznania świadków,
- dokumentacja medyczna,
- innego rodzaju dokumenty – urzędowe lub prywatne,
- wnioski o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych odpowiedniej specjalności,
- tzw. Inne środki dowodowe, np. fotografie, korespondencja mailowa, smsowa itp.
Podsumowując, testament notarialny może zostać podważony. Należy to zrobić na drodze sądowej. W tym celu należy sądowi wyjaśnić, co stanowi podstawę nieważności takiego testamentu, a także wskazać wnioski dowodowe mające na celu wykazać zaistnienie podstawy do stwierdzenia nieważności. Pomocne będzie skorzystanie z usług adwokata specjalizującego się w sprawach spadkowych. Kancelaria Gałązka świadczy pomoc prawną w zakresie prawa spadkowego.
Lublin – adwokat Marcin Gałązka
Stan prawny na dzień 1 marca 2021 r.